Πληροφορίες για την δραστική ουσία Auxins (Αυξίνες)
Ορισμός & Χημεία
- Κύρια φυσική αυξίνη: Ινδολο-3-οξικό οξύ (Indole-3-acetic acid, IAA).
- Άλλες φυσικές: ινδολο-3-βουτυρικό οξύ (IBA), 4-χλωρο-ΙΑΑ.
- Συνθετικές: NAA (1-ναφθαλενο-οξικό οξύ), 2,4-D, MCPA.
Οι αυξίνες είναι φυτικές ορμόνες που συμμετέχουν στην ανάπτυξη και μορφογένεση των φυτών και την εμφάνιση των φυτικών κινήσεων. Γενικά αποτελούν μια οικογένεια διαφορετικών ουσιών. Η πρώτη ουσία που αναγνωρίστηκε ως αυξίνη ήταν το ινδολ-3-οξικό οξύ (ΙΑΑ), η οποία είναι και η διαδεδομένη αυξίνη. Σήμερα έχουν ταχτοποιηθεί στα φυτά ως αυξίνες, εκτός από το ΙΑΑ, το ινδολ-3-βουτανικό οξύ (ΙΒΑ), το φαινολοξικό οξύ (CPA) και το
4-χλώρο-ΙΑΑ.
Οι συνθετικές αυξίνες χρησιμοποιούνται ευρύτατα στη γεωργία, για παράδειγμα για τη ριζοβολία μοσχευμάτων, την αύξηση ανθοφορίας και τη παρεμπόδιση βλάστησης οφθαλμών κονδύλων και βολβών. Επίσης, χρησιμοποιούνται ευρύτατα ως ζιζανιοκτόνα, όπως το
2,4-D.
Βασικές λειτουργίες των αυξινών στα φυτά:
- Επιμήκυνση κυττάρων - Έλεγχος κυτταρικής επιμήκυνσης
- Οι αυξίνες επιμηκύνουν τα κύτταρα κυρίως στους βλαστούς, προάγοντας την κατακόρυφη ανάπτυξη.
- Είναι υπεύθυνες για την κάμψη του φυτού προς το φως (φωτοτροπισμός).
- Ριζοβολία
- Οι αυξίνες ενισχύουν τη δημιουργία ριζών, ειδικά των δευτερογενών (πλευρικών ή ινωδών).
- Γι’ αυτό χρησιμοποιούνται σε σκόνες ή υγρά ριζοβολίας σε μοσχεύματα (π.χ. IBA – indole-3-butyric acid, NAA – naphthaleneacetic acid).
- Ρύθμιση αποκοπής φύλλων και καρπών (αποκοπή = abscission)
- Οι αυξίνες εμποδίζουν την πρόωρη πτώση φύλλων και καρπών.
- Διαφοροποίηση και ανάπτυξη καρπών
- Συμμετέχουν στην καρπόδεση (ιδίως σε "παρθενοκαρπικούς" καρπούς χωρίς γονιμοποίηση – π.χ. ντομάτες, αγγούρια).
- Αυξίνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εμπορική παραγωγή χωρίς σπόρους.
- Αναστολή πλευρικής ανάπτυξης (κυριαρχία κορυφής)
- Η αυξίνη που παράγεται στη κορυφή του βλαστού αναστέλλει την ανάπτυξη των πλευρικών οφθαλμών, διατηρώντας την κυριαρχία του κύριου βλαστού.
- Αποκλεισμός κορυφής (apical dominance): καταστολή πλευρικών οφθαλμών.
- Τροπισμοί: συμμετέχουν σε φωτοτροπισμό και γεωτροπισμό.
Ενδικτική χρήση αυξινών στη γεωργία:
| Σκεύασμα |
Εφαρμογή |
Οφέλη |
| IBA (ινδολο-βουτυρικό οξύ) |
Βύθισμα μοσχευμάτων |
Βελτιωμένη ριζοβολία |
| NAA (ναφθαλενο-οξικό οξύ) |
Διαφυλλικά ή σε καρπούς |
Πρόληψη καρπόπτωσης |
| Φυσικές αυξίνες από φύκια (π.χ. Ascophyllum nodosum) |
Βιοδιεγερτικά |
Βελτίωση ρίζας και ανάπτυξης |
Εφαρμογές στη γεωργία
- Ριζοβολία μοσχευμάτων (IBA, NAA).
- Αραίωμα ανθών/καρπών (NAA σε μηλοειδή).
- Παράταση ζωής κομμένων ανθέων (σε συνδυασμό με κυτοκινίνες).
- Ζιζανιοκτονία: συνθετικές αυξίνες (2,4-D, MCPA, dicamba) χρησιμοποιούνται ως εκλεκτικά ζιζανιοκτόνα πλατύφυλλων.
Ανταγωνισμοί / Συνεργασίες Αυξινών με άλλες φυτορμόνες
| Φυτορμόνη |
Σχέση με Αυξίνες |
Παράδειγμα / Σημείο Δράσης |
| Κυτοκινίνες (CKs) |
Ανταγωνισμός & συνεργασία |
- Ισορροπία Auxin/CK καθορίζει μορφογένεση.
- Υψηλή αυξίνη → ρίζες.
- Υψηλή CK → βλαστοί.
- Συνδυασμός → callus. |
| Γιββερελλίνες (GA₃) |
Συνεργασία |
- Μαζί προάγουν επιμήκυνση βλαστών.
- GA₃ μπορεί να υπερισχύσει σε ορισμένα στάδια ανάπτυξης. |
| Αμπσισικό οξύ (ABA) |
Ανταγωνισμός |
- Auxins προάγουν ανάπτυξη και κυριαρχία κορυφής.
- ABA καταστέλλει ανάπτυξη, προάγει λήθαργο και αντοχή σε στρες. |
| Αιθυλένιο (C₂H₄) |
Σύνδεση/συνέργεια |
- Υψηλές αυξίνες μπορούν να διεγείρουν παραγωγή αιθυλενίου.
- Συνδέεται με πτώση φύλλων/καρπών. |
| Σαλικυλικό οξύ (SA) |
Ανταγωνισμός |
- SA ενεργοποιεί άμυνες.
- Αυξίνες συχνά καταστέλλουν άμυνες για χάρη ανάπτυξης. |
| Jasmonic acid (JA) |
Ανταγωνισμός / Αλληλεπίδραση |
- JA σχετίζεται με άμυνα (έντομα, παθογόνα).
- Auxins επικεντρώνονται σε ανάπτυξη· ανταγωνίζονται σε μονοπάτια. |
Αυξίνες
Επιστροφή στην αναζήτηση
