Ισκα

Πληροφορίες για τo παθογόνο Ισκα

Η ίσκα (Phellinus igniarius, Stereum hirsutum) είναι διαδεδομένη ασθένεια του ξύλου που προσβάλλει κυρίως πρέμνα ηλικίας 10 ετών και άνω. Η εξέλιξή της είναι συνήθως αργή και μπορεί να οδηγήσει είτε στη σταδιακή ξήρανση των πρέμνων είτε, σπανιότερα, στην απότομη ξήρανσή τους (αποπληξία). Τα προσβεβλημένα πρέμνα εμφανίζουν καχεκτική βλάστηση και αποξήρανση ορισμένων κληματίδων και ζουν συνήθως μερικά χρόνια.
Συνώνυμα: Πολυπορίαση, Fomes igniarius, Polyporus igniarius, esca, black measles, apoplexy

Συμπτώματα:
🔹 Φύλλα: Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως αργά το καλοκαίρι (Αύγουστο). Τα φύλλα παρουσιάζουν περιφερειακή χλώρωση και μεταχρωματισμούς μεταξύ των νεύρων, οι οποίοι σταδιακά μετατρέπονται σε νεκρώσεις.
🔹 Βραχίονες και κεφαλές: Οι προσβεβλημένοι βραχίονες παρουσιάζουν διογκώσεις λόγω υπερπλασίας των ιστών. Οι οφθαλμοί δεν εκπτύσσονται και μπορεί να ξεραθεί ολόκληρη η κεφαλή.
🔹 Ξύλο (καρδιόξυλο): Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι ο κίτρινος μεταχρωματισμός στο εσωτερικό ξύλο, το οποίο λόγω σήψης γίνεται μαλακό, πορώδες και εύθριπτο. Η αποσάθρωση συνοδεύεται από καστανούς μεταχρωματισμούς και μαύρες κουκίδες στο κέντρο ή σε τομείς.

Σημείωση για την διάγνωση:
Τα συμπτώματα στα φύλλα δεν είναι απόλυτα ασφαλή για διάγνωση, καθώς μπορεί να οφείλονται και σε άλλες αιτίες (υδατική καταπόνηση, τροφοπενίες, άλλες ασθένειες ξύλου ή ριζικού συστήματος). Απαιτούνται τομές στον κορμό και στους βραχίονες (εγκάρσιες και κάθετες) για επιβεβαίωση.

Αιτία:
Η ίσκα αποδίδεται σε δύο βασιδιομύκητες: Phellinus igniarius και Stereum hirsutum. Αυτοί παρασιτούν πολλά είδη καρποφόρων και δασικών δέντρων, σχηματίζοντας καρποφορίες (βασιδιοκάρπια) από τις οποίες εκτοξεύονται σπόρια. Η μόλυνση πραγματοποιείται μέσω πληγών, όπως τομές κλαδέματος, και η ανάπτυξη των μυκήτων ξεκινά αρχικά στην εντεριώνη και στη συνέχεια στο ξύλο. Η εξέλιξη της ασθένειας είναι αργή, με μερικά χρόνια να μεσολαβούν από τη μόλυνση μέχρι την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Σπάνια, νεαρά πρέμνα μπορεί να προσβληθούν μέσω λανθάνουσας μόλυνσης από μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό (μοσχεύματα, καταβολάδες, εμβόλια).

Η εκδήλωση της ίσκας επηρεάζεται από:
🔹 Ηλικία των πρέμνων (τα μεγαλύτερης ηλικίας είναι πιο ευάλωτα)
🔹 Σύστημα και εποχή κλαδέματος
🔹 Μέγεθος των κλαδοτομών
🔹 Ευαισθησία ποικιλιών
🔹 Καταπονήσεις (stress)
🔹 Φυτωριακό υλικό

Οι μολύνσεις γίνονται κυρίως με σπόρια που μεταφέρονται με τον άνεμο σε πληγές κλαδέματος ή άλλες φυσικές βλάβες. Νεότερες έρευνες δείχνουν την ενδοφυτική παρουσία μυκήτων σε νεαρά πρέμνα χωρίς συμπτώματα (λανθάνουσα μόλυνση).

Έλεγχος – Ολοκληρωμένη Διαχείριση:
🔹 Χημική αντιμετώπιση: Προληπτικός ψεκασμός πριν το φούσκωμα των οφθαλμών, όταν τα πρέμνα βρίσκονται σε πλήρη λήθαργο.
🔹 Μέτρα υγιεινής: α) Εκρίζωση και κάψιμο προσβεβλημένων πρέμνων. β) Καταστροφή καρποφοριών του μύκητα σε γειτονικά δέντρα ή πασσάλους. γ) Χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού
🔹 Απολύμανση τομών κλαδέματος: Απαραίτητη για τη μείωση της αρχικής μόλυνσης.
🔹 Η αποτελεσματική διαχείριση της ίσκας απαιτεί συνδυασμό προληπτικών, χημικών και καλλιεργητικών μέτρων, με έμφαση στην υγιεινή, τη σωστή επιλογή φυτωριακού υλικού και την παρακολούθηση των πρέμνων μεγάλης ηλικίας.